Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taki Demir ve Dekan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Hüseyin İrfan Balık, Çiftçi TV’de yayınlanan ‘Derdimiz Fındık’ isimli programa konuk oldu. Programda Türkiye’de fındık üretimine yönelik genel bir değerlendirme yapılırken yürütülen seleksiyon çalışmalarının yol haritası da paylaşıldı. Temel hedef fındıkta verimliliği en üst düzeye çıkarmak.
Katma değerli
ürünler için çalışıyoruz
Fındığın
Türkiye’nin stratejik ürünlerinden birisi olduğunu vurgulayan SUBÜ Ziraat
Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taki Demir, “Dünya’da fındık üretiminin en fazla
olduğu ülke biziz. Sakarya yıllık 100 bin ton civarında üretimle Türkiye’de 2.
sırada yer alıyor. Doğu Karadeniz’e doğru gidildikçe çeşit nedeniyle fındıkta
verim dalgalanması söz konusu. Şehrimizde ise ağırlıklı olarak tercih edilen
‘çakıldak’ fındık çeşidi. Çakıldak geç yapraklandığı için ilkbaharda zarar
görmüyor. Bu nedenle Sakarya’da verim dalgalanması çok fazla görülmüyor. Bizim
amacımız Türkiye’deki verimi daha yüksek seviyelere çıkarabilmek. Bu nedenle çakıldak
fındık çeşidinde bu yıl şehrimizden aldığımız örneklerle Ar-Ge çalışmalarına
başladık. Daha yüksek verimli çakıldak klonlarını tespit etmeye, yeni çeşitler
geliştirmeye ve üreticimizin hizmetine sunmaya çalışıyoruz. Öğretim üyelerimiz
fındıktan katma değerli ürünler geliştirmek için projeler üretiyorlar. Her
zaman üreticimizin yanında olacağız” diye konuştu.
Mekanik
hasatla maliyetler düşecek
Fındık
Araştırma Enstitüsü’nde fındıkla ilgili ıslah ve yetiştirme tekniklerine
yönelik olarak 15 yıl boyunca projelerde görev aldığını belirten SUBÜ Ziraat
Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. Hüseyin İrfan Balık, “Orada edindiğimiz
tecrübeleri Sakarya’da ve çevre illerde bulunan üreticilerimizle paylaşacağız. Ülkemizde
16 il ve bu illere bağlı 123 ilçede fındık üretiliyor. Bu illeri eski ve yeni
üretim bölgesi olarak iki kategoride değerlendiriyoruz. Eski üretim bölgesinde
Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize bulunuyor. Bu iller fındığın ilk kültüre
alındığı yerler. Daha sonra birçok ile yayılış gösterdi. Yaklaşık 400 bin
fındık üreticimiz var. Bunların çok geniş coğrafyaya yayılması bölgeler
arasında üretim tekniği, çeşitlilik ve verim açısından farklılıklar ortaya
çıkarıyor. Ülkemizde dekara fındık üretimi 100 kilo civarında. Eski üretim
bölgesinde bu verim daha düşükken Sakarya ve Düzce gibi illerde ise verim
yüksek. Bunun birçok nedeni var. Sakarya’da 50-60 yıldır fındık üretimi
yapılıyor ve bahçeler genç. Araziler nispeten düz. Mekanik hasada uygun bir
yapı var. Biz de mekanik hasada uygun çeşitlerin geliştirilmesi ve uygun dikim
sistemleriyle fındık üretimindeki avantajı maliyete de kolaylıkla yansıtabilmeyi
hedefliyoruz.”
Sakarya’da ilk
Fındıkta
seleksiyon çalışmalarıyla ilgili bilgi veren Balık, “Fındık gibi anavatanı
Anadolu olan türlerde mevcut çeşitlerden daha verimli ve kaliteli olanları
seçmek seleksiyon olarak adlandırılıyor. Çeşit ıslahında hâlihazırda geçerli
bir yöntem. Fındıkla ilgili birçok şehirde seleksiyon çalışmaları yürütülmüş, ancak
Sakarya’da böyle bir çalışma yapılmamıştı. Biz üniversitemizin desteğiyle böyle
bir proje kurguladık ve geçtiğimiz hasat döneminde Karasu ve Kocaali
ilçelerinde çakıldak çeşidi öncelikli olmakla birlikte verimli gördüğümüz
klonları tespit ettik. Seçim süreci 3 yıl sürecek. Ardından belirlediğimiz
klonların genetik olarak farklılıkları ortaya konulacak. Daha sonra bunlar aynı
bahçede eşit bakım koşulları altında birbiriyle kıyaslanacak. Bu sürecin
ardından ise tescil aşamasına geçeceğiz. Üreticilere mevcut yetiştirdiği
çeşitlerden çok daha verimli ve kaliteli olan yeni fındık çeşitlerini sunmuş
olacağız. Geliştirilen yeni çeşitlerin fidanlarının üreticilere dağıtımı söz
konusu olacak. Doku Kültürü Laboratuvarımız ile bu çeşitlerden bol miktarda
arzu eden üreticilerimize tedariği sağlayacağız” ifadelerini kullandı.