Sakarya
Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Ziraat Fakültesi, bölgenin öncelikli
ürünleri olarak fındık, ceviz, ayva, kivi ve Trabzon Hurması gibi meyve türleri
belirlemişti. Bu doğrultuda Sapanca Cevizi ile ilgili yapılan çalışmalarda
önemli mesafe kat edildi. Sapanca’daki ceviz türleri arasından önemli bir
varyasyon tespit edilerek üstün özelliklere sahip bir mahalli tür olduğu
kanıtlandı. Kısa süre içerisinde yoğun talep olan yaş cevizin coğrafi işaret
tescilinin yapılması için Ziraat Fakültesi tarafından Türk Patent ve Marka
Kurumu’na başvuru yapılacak. Türe yönelik çalışmalarda, hazırlanan bir yüksek
lisans tezi çerçevesinde yapılan incelemelerin ise büyük katkısı oldu.
Şehrimiz ceviz
yetiştiriciliğine uygun
Bölgeye
yönelik öncelikli konuları belirleyerek hazırladıkları projelerle bilimsel
çalışmaları sürdürdüklerini söyleyen SUBÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri
Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ömer Beyhan, “Bölümümüzün kurulmasıyla birlikte
paydaşlarımızla yürüttüğümüz ortak çalışmalar sonucunda fındık, ceviz, ayva,
kivi ve Trabzon Hurması gibi meyve türlerini öncelikli olarak belirledik.
Bunlara yönelik hazırladığımız projelerle meyve türleri üzerinde çalışmalara
başladık. Özellikle Sapanca Cevizi üzerinde iki yıl önce başlatılan seleksiyon
ve çeşitli tescil çalışmalarımız tüm hızıyla sürüyor. Başta Sapanca olmak üzere
şehrimiz iklim ve toprak koşulları bakımından ceviz yetiştiriciliğine oldukça
uygun. Bölgede Sapanca mahalli çeşidiyle kurulmuş çok sayıda kapama bahçe
bulunuyor” diye konuştu.
Piyasada çok
fazla tercih ediliyor
Özellikle
Marmara Bölgesi başta olmak üzere Türkiye’nin birçok bölgesine yaş ceviz pazarlandığı
bilgini paylaşan Beyhan, “Sapanca Cevizi özellikle yaş ceviz olarak piyasada
çok fazla tercih ediliyor. Buna rağmen bölgede yetiştiricilerin karşılaştığı
birçok problem bulunuyor. Bunların başında yörenin öz bitkisi olan Sapanca
Cevizinin şimdiye kadar çeşit tescilinin yapılmamış olması geliyor. Ayrıca
henüz mahalli çeşit vasfında ve popülasyonu içerisinde bitkisel özellikleri ve
meyve özelllikleri farklı olan birçok Sapanca türü var. Bu bakımdan Ziraat
Fakültesi olarak öncelikli amacımız çeşide ait tüm özellikleri bilimsel olarak
ortaya koymak, üstün türleri seçmek ve tescil işlemlerini bir an evvel yaparak
Sapanca Cevizini şehrimizin öz çeşidi standart ceviz statüsüne kavuşturmak.”
Yüksek lisans
tezi katkı sağladı
Sapanca
Cevizi ile ilgili olarak yürüttükleri çalışmalarla Sapanca türleri içerisinden
üstün verimli, yüksek randımanlı ve hastalıklar ile zararlılara dayanıklı ceviz
türlerinin seçilerek Sapanca ismiyle tescil edilmesi ve standart çeşit olarak
yetiştiriciliğinin sağlanması için öğrencilerin de öncü çalışmalar yaptığını
kaydeden Beyhan, “Bu amaçla 2018 yılında başlayan bir yüksek lisans tezi
hazırlandı. 2020 yılında tamamlanan ‘Sakarya Bölgesi’nde Yetiştirilen Bazı
Önemli Ceviz Genotiplerinin (Juglans regia L.) Fenolojik ve Pomolojik
Özelliklerinin Belirlenmesi’ isimli bu tezle Sapanca Cevizi’nin yetiştirildiği
merkez ilçe ve köylerden temin edilen cevizlerin meyve özellikleri incelendi.”
Yeni tür
olarak tescili istenecek
Tez
kapsamındaki incelemeler sonucunda Sapanca’da yetiştirilen ceviz popülasyonu
içerisinde meyve özellikleri bakımından önemli bir varyasyonun olduğunu tespit
ettiklerini belirten Beyhan, “Bunlar içerisinde Sapanca Cevizi olarak aşıyla
çoğaltımı yapılan ve hemen hemen tamamı yaş tüketim olarak pazarlanan türün
üstün özelliklere sahip bir mahalli tür olduğu kanıtlandı. Bu nedenle Sapanca
türünün bitkisel özellikleri ve meyve özellikleri bilimsel olarak belirlenerek
fakültemiz aracılığıyla en kısa zamanda Türk Patent ve Marka Kurumu’na coğrafi
işaret tescilinin gerçekleşmesi için başvuru yapacağız. Ayrıca standart yeni
bir ceviz çeşidi olarak Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tescil edilmesi için
de çalışmalara başladık. Bununla birlikte Sapanca Cevizinin Doku Kültürü
Laboratuvarımızda üremesinin sağlanmasıyla ilgili Ar-Ge çalışmalarımız eş
zamanlı olarak devam ediyor.