Sakarya
Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Ziraat Fakültesi, fındıkta tozlanma
sorununu çözmek için araştırmalara başladı. Bu kapsamda Bahçe Bitkileri Bölümü
Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin İrfan Balık’ın yürütücüsü olduğu ve SUBÜ Bilimsel
Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından hızlı destek programı kapsamında
desteklenen ‘Fındıkta Tozlayıcı Çeşitlerin Geliştirilmesi Projesi’ başlatıldı. Projeyle
küresel ısınma nedeniyle farklılaşan erkek ve dişi çiçek açma zamanlarındaki
uyumsuzluk neticesinde ortaya çıkan tozlanma eksikliği ve verim düşüklüğüne
çözüm olabilecek tozlayıcı çeşit adaylarının belirlenmesi amaçlanıyor.
Düşük
rakımlarda verim kaybı yüksek
Fındığın
erkek ve dişi çiçeklerin farklı zamanlarda çiçeklendiği (dikogami) bir meyve
türü olduğunu belirten SUBÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim
Üyesi Dr. Hüseyin İrfan Balık, “Ayrıca çiçeklenme biyolojisi bakımından diğer
meyve türlerine göre farklılıklar göstermektedir. Erkek ve dişi çiçeği aynı
bitki üzerinde bulunan (monoik) bir çiçek yapısına sahip olan fındık, kış
aylarında çiçeklenmekte ve çiçeklenme süresi diğer meyve türlerine kıyasla uzun
sürmektedir. Erkek ve dişi çiçeklerin açım zamanı ve süresi çeşit ile iklim
şartlarına göre de farklılık göstermektedir. Fındıkta çiçeklenme, tozlanma ve
rüzgârla genellikle ocak ve şubat ayları arasındaki dönemde gerçekleşmektedir. Türk
fındık çeşitlerinde erkek çiçekler dişi çiçeklerden daha önce çiçeklenir. Son
yıllarda küresel iklim değişikliklerinin olumsuz etkileri nedeniyle sonbahar ve
kış aylarındaki yüksek sıcaklıklar fındık çeşitlerinde erkek çiçeklerin çok
daha erken çiçeklenmesine neden olmakta ve tozlanma eksikliği nedeniyle verim
kaybı yaşanmaktadır. 2021 yılında özellikle düşük rakımda bulunan fındık
bahçelerinde Çakıldak çeşidinde ciddi düzeyde verim kaybı tespit edilmiştir”
diye konuştu.
Uygun çeşitler
tescil edilecek
Erken
çiçeklenme karşısında alınabilecek en önemli tedbirin çiçeklenme zamanı mümkün
olduğunca geç ve uzun tozlayıcı çeşitlerin kullanılması olduğunu vurgulayan Balık,
“Ancak ne yazık ki ülkemizde henüz tescilli tozlayıcı fındık çeşidi bulunmuyor.
Bizde fındık üreticilerinin ihtiyaç duyduğu tozlayıcı fındık çeşitlerini
geliştirmek için ‘Fındıkta Tozlayıcı Geliştirme Projesi’ üzerinde
çalışmalarımıza başladık. Proje kapsamında 2021-2022 çiçeklenme döneminde
Karasu ve Kocaali ilçelerimizde fındık bahçelerinde incelemelerde bulunduk ve
standart çeşitlerde çiçeklenmenin bitmesinin ardından geç dönemde çiçeklenen
tozlayıcı çeşitlerden kedicikler (püskül) topladık. Bunlardan çiçek tozları
elde ederek çiçek tozu kalitesi ile ilgili araştırmalara başladık. Projenin
ikinci aşamasında tozlayıcı çeşit adaylarının Çakıldak çeşidine uygunluğunu
araştırarak yeni çeşitleri tescil edecek ve bu çeşitlere ait fidanları
fakültemizin Doku Kültürü Laboratuvarı’nda çoğaltacağız” ifadelerini kullandı.