TGK Genel Başkanı Nuri Kolaylı Başkanlığında saat 14.00’de
başlayan ve yaklaşık 3 saat süren Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nun 20.
Başkanlar Kurulu’nda gündeme gelen şu sorunların kamuoyu ile paylaşılması
kararlaştırıldı;
1. KORONAVİRÜS’ÜN
MEDYA’YA ETKİSİ
Medya kuruluşlarının, özellikle de yerel basının ilan ve
reklam gelirleri, koronavirüs salgını ile birlikte kelimenin tam anlamıyla
durma noktasına geldi. Basılı gazetelerin tiraj gelirleri yüzde 60 ile yüzde
80’lere varan oranlarda geriledi.
Bu süreçte firmalar reklamları tamamen durdururken, Basın
İlan Kurumu üzerinden alınan resmi ilanlar da, icra ve ihale ilanlarının
yayınlanmaması sonucu yüzde 70’lara varan oranlarda azaldı.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Basın İlan Kurumunca yerel gazeteler için alınan
kolaylaştırıcı karar ve önlemler sonucu yerel basın bir nebze de olsa nefes
almıştır. Ancak, Basın İlan Kurumu’nun
görev ve yetkilerini aşan, Maliye Bakanlığınca alınabilecek önlemler vardır.
Örneğin; Medya sektöründe faaliyet gösteren gazete, televizyon, radyo ve kurumsal
internet haber siteleri için Maliye Bakanlığı aracılığı ile “hibe ve kredi” sağlanmalıdır. Corona süreci
mağduru medya kuruluşlarına banka sicil durumuna bakılmaksızın yüzde 50’si
hibe, yüzde 50’si faizsiz kredi olmak üzere maddi kaynak sağlanabilir.
Ayrıca, medya kuruluşlarının birikmiş SGK ile diğer
vergilerinde indirim yapılabilir, indirim sonrası hesaplanacak borç
taksitlendirilebilir.
Gazete, televizyon, radyo ve kurumsal internet haber
sitelerinde görev yapan basın çalışanlarına ve diğer basın kartı sahibi
gazetecilere, faizsiz kredi verilebilir.
Televizyon kuruluşlarından alınan uydu bedellerinde indirim
yapılarak taksitlendirilebilir, RTÜK payları bir süre alınmayabilir.
Yerel basın kuruluşları, belediyeler ve kamu kurumları
tarafından ilan ve reklamlarla desteklenebilir. THY, Vakıfbank, Ziraat bankası
ve kamu ilanları yerel medyaya yönlendirilebilir, ayrıca bakanlıklar ücretli
Kamu Spotu ve Zorunlu Yayın desteği verebilir.
2. DAĞITIM SORUNU
Gazeteler ülkemizde uzun yıllar çeşitli firmalar tarafından
bayilere dağıtılmış ve okurlarına ulaşmıştır. Ancak yıllar içinde dağıtım
firmalarının kapanmasıyla, günümüzde tek bir firma kalmıştır. Gazetelerin
tamamının tek bir firma tarafından dağıtılması, sektörde tekelleşmeye neden
olmuş, tekelleşme de çeşitli sorunları beraberinde getirmiştir.
Serbest fiyat belirlemeden, dağıtım yüzdesi dışında maktu
para talebi, dağıtımdaki keyfiliğe kadar yaşanan tekelleşmeden kaynaklı
sorunlar incelenmelidir.
Sorun, dağıtım yapan firma sayısının arttırılmasıyla veya en
azından yerel gazetelerin kamu tarafından kurulacak bir organizasyon tarafından
dağıtılmasıyla çözümlenebilir.
3.BASIN ÇALIŞTAYI
Türk basını, başta
gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen
‘Gazetecilik Meslek Yasası’ olmak üzere pek çok konuda yasal düzenlemeye
ihtiyaç duymaktadır.
Basının bu sorunları ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri
geniş katılımlı toplantılar dizisiyle ele alınmalıdır. Bu amaçla, İletişim Başkanlığı'nın
öncülüğünde; Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu'nun ve gerçekten gazetecileri
temsil eden meslek örgütlerinin katılımıyla Türkiye genelinde Basın Kurultayı /
Çalıştayı düzenlenerek, bütün sorunlarımızı ve çözüm önerilerini ortaya
koymalıyız.
4. İNTERNET YASASI
Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu, Internet Yasası’nın
zaman geçirilmeden çıkarılması konusunda ısrarcıdır. Teknolojinin hızla
gelişimi ve internet ağının hemen hemen her noktaya ulaşması ile birlikte,
internet haberciliği büyük bir gelişim göstermiştir. Özellikle coronavirüs
sürecinde doğru, hızlı ve tarafsız haberciliğin önemi ortaya çıkmıştır. Sosyal
medyada birçok sahte belge ve haber kamuoyunu yanlış yönlendirirken, kurumsal
internet haber siteleri tarafından gerçek haberler anında Türk halkına
ulaştırılmıştır.
Bu süreçte yasal boşluktan kaynaklanan sorunlar, her geçen
gün daha da artmaktadır. İstihdam sağlayan, gerçek anlamda habercilik yapan ve
kurumsallaşan internet haber siteleri desteklenmeli, bu kurumlarda habercilik
yapan meslektaşlarımız da yeni düzenleme yapılarak gazeteci sayılmalıdır.
Bu amaçla Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu tarafından
“İnternet Yasası Komisyonu” ve “Yeni Medya Komisyonu” oluşturma kararı
alınmıştır. Komisyon üyelerinin kısa sürede belirlenmesi ve en geç Haziran
ayında çalışmaya başlamaları hedeflenmektedir.
5. GAZETECİLERİN
YIPRANMA HAKKI
Anayasa Mahkemesinin “basın çalışanlarının yıpranma hakkına
ilişkin” 25 Aralık 2019 tarihli iptal kararı ile, “yıpranmada basın kartı
sahibi olmakla olmamak” arasında fark kalmamıştır. Aksine, ağır ve yıpratıcı
koşullar altında çalışan tüm gazeteciler için sosyal güvenlik hakkı olarak
tanınmış olması gereken fiili hizmet süresi zammı ortadan kalkmıştır. Bu
durumda TBMM, 14 Kasım 2020 tarihine kadar, gazetecilerin fiili hizmet süresi
zammından yararlanabilmesi için yasama organı olarak “kanuni” düzenleme
yapmalıdır. Aksi takdirde gazeteciler için fiili hizmet süresi zammından
yararlanma hakkı ortadan kalkmış olacaktır.
Gazetecilik mesleği basın kartı sahibi koşuluna bağlı
olmadan yapılan ağır ve tehlikeli bir iş olarak kabul edilmeli, basın kartı
sahibi ve sahipsiz gazetecilerin anayasal sosyal güvenlik hakkının sonucu olan
fiili hizmet süresi zammı geri verilmelidir.
6. BASIN KARTLARI
Basın mesleğinin önemli bir göstergesi olan “basın
kartları”nın dağıtımında çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Bazı
meslektaşlarımızın basın kartları uzun süredir teslim edilmezken, mesleğe yeni
başlayan ve bekleme süresinin tamamlayan bazı genç meslektaşlarımız basın
kartlarını alamamıştır.
Basın kartı dağıtımındaki sorunların ortadan kaldırılarak,
basın kartlarının zaman geçirilmeden hak sahibi meslektaşlarımıza ulaştırılması
gerekmektedir.
Basın kartları yönetmeliği yeniden ele alınmalı; komisyonun
oluşumu dahil, basın mensuplarının ihtiyaçlarını gözönüne alan ve katılımcı bir
yaklaşımla gözden geçirilmelidir.
SON OLARAK;
Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu'nu oluşturan federasyon
ve cemiyet başkanları olarak; Tam 101 yıl önce bağımsızlık yürüyüşünü başlatan
Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını özlem, minnet ve rahmetle anıyor,
tüm ulusumuzun 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramını kutluyoruz.
Ayrıca, yaşadığımız
zorlu süreçte Kovid 19 ile mücadelede kahramanca savaşan sağlık çalışanlarımıza
minnetlerimizi sunarken, bu süreçte 24 saat özveriyle görevlerini sürdüren
meslektaşlarımıza şükran, teşekkür ve başarılar diliyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
