Coronavirüs Nedir?
Coronovirusler memelilerde ve kuşlarda
enfeksiyon yapabilen, birçok alt tipi bulunan virüslerdir. İlk defa 1960
yılında etken saptanmıştır ve nerden geldiği de saptanamamıştır. İnsanda
enfeksiyon yaptığı bilinene 7 alt tipi bilinmektedir: HCoV-229E, HCoV-OC43, SARS-CoV, HCoV-NL63, Human
coronavirus HKU1, MERS-CoV ve en son olarak Wuhan coronavirus (2019-nCoV).
Genellikle hafif gribal enfeksiyonlar yapar ve kendiliğinden iyileşir ancak
ağır hastalık tablosu ile de karşımıza çıkmaktadır. Birçok defalar dünyanın
çeşitli bölgelerinde salgınlara neden olmuştur.
Belirtiler nelerdir?
Genelde enfeksiyon,
bulaştan 5 gün -2 hafta sonra belirti vermeye başlar. Bulaşma yolu diğer gribal
enfeksiyonlar gibi öksürük, aksırık ve yakın temasla gerçekleşir. Hastada ateş, titreme, burun akıntısı,
öksürük, boğaz ağrısı görülür. Bazen bulantı, kusma,
ishal ve karın ağrısı gibi mide-bağırsak şikâyetlerine de neden
olabilir.Hastalık ilerlerse dispne (solunum sıkıntısı) ve pnömoni (akciğer
enfeksiyonu) oluşabilir. Daha ağır vakalarda çoklu organ yetmezliği ve ölüm
görülmektedir. Ağır vakalar daha çok, kalp ve akciğer hastalığı, bağışıklık
sistem yetersizliği veya yaşlı kişilerle ufak çocuklarda görülür.
Tanısı için testler
var mı?
Tanıda virüs
RNA’sını saptamaya yönelik testler vardır ancak bunlar rutinde uygulanabilir
değildir. Çünkü hem pahalı hem de sonuçlanma süresi uzun olan testlerdir. Ancak
salgın durumunda epidemiyolojik açıdan kullanılmaktadır.
Tedavisi var mı?
Coronavirus
için kullanılabilecek spesifik bir antiviral tedavi yoktur. Antibiyotikler de
tedavide etkisizdir. Şikâyetlere yönelik (ateş düşürücü, öksürük ve burun
akıntısı ilaçları, vb) tedavi verilir. İstirahat, dengeli beslenmek ve evde
kalmak hastalığın kısa sürede geçmesinde etkilidir.
Solunum sıkıntısında solunum desteği verilir, gerekirse yatarak tedavi edilmelidir. Aşısı mevcut değildir.
Korunmak
için ne yapılmalı?
Vücudun
bağışıklık sisteminin üst düzeyde tutmak hastalık bulaşından korunmak için
önceliklidir. Dengeli beslenme, düzenli uyku, stresten uzak durmak, egzersiz
yapmak, hijyen kurallarına uymak, sigara ve alkolden uzak durmak bu açıdan
önemlidir. Maske takılması, ellerin sık sık yıkanması, öksürük ve hapşırık
durumunda mendil kullanılması, yabancı yüzeylerle temastan sonra ellerin yüze,
buruna, ağıza ve gözlere temas ettirilmemesi uygun olur. Hastalık hayvanlardan
da bulaşabildiği için evcil ve yabani hayvanlardan uzak durulması tavsiye
edilir. Hasta kişilerden ve kapalı mekânlardan mümkün olduğunca uzak durulması
gerek coronavirus gerekse diğer virüs enfeksiyonlarından korunmada etkilidir.
Ülkemiz
için tehlike yaratır mı?
Şu anda
Çin'de salgın olarak ortaya çıkmıştır ve ölümlere de neden olmuştur. Bulaş
yolunun çok kolay olduğu ve dünyanın ulaşım araçları ile ne denli küçük olduğu
da düşünülürse maalesef tüm dünyaya yayılması ihtimal dahilindedir.